ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ – KIBRISLILAR’IN SESI – CYPRIOTS’ VOICE
Η ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ απευθύνει την ακόλουθη ανακοίνωση προς τις Αρχές και τον λαό της Κύπρου:
Η Διασταυρούμενη Ψήφος ως εργαλείο αειφόρου μερισμού της εξουσίας
Ανακοινώθηκε ο μηχανισμός διασταυρούμενης ψήφου τέθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τη λύση του Κυπριακού. Περιέργως, η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την Τουρκική πλευρά.
Η ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ υποβάλλει ότι η διασταυρούμενη ψήφος είναι απαραίτητο συστατικό μερισμού της εξουσίας για να έχει μέλλον η Ενωμένη Κύπρος.
Η διασταυρούμενη ψήφος εφαρμόζεται όταν ένας ψηφοφόρος από τη μία κοινότητα ψηφίζει στις εκλογές της άλλης κοινότητας καθώς και στις εκλογές της κοινότητας του. Ο βαθμός επηρεασμού που θα εξασκεί η μια κοινότητα για την εκλογή των υποψηφίων της άλλης κοινότητας μπορεί να σχεδιαστεί με τρόπο που να εξελίσσεται ανάλογα με το βαθμό εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο κοινοτήτων.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την λειτουργία συστημάτων διασταυρούμενης ψήφου. Ένα σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί σε εξελικτικά στάδια 5, 10 ή 20 τοις εκατό όπου το ανώτατο στάδιο θα ισχύσει όταν υπάρξει ικανοποιητικός βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων. Ένα άλλο σύστημα μπορεί να προνοεί τη χρήση διασταυρούμενης ψήφου σε περιπτώσεις αδιεξόδου στο κοινοβούλιο. Ένα τρίτο σύστημα μπορεί να αφορά την εισαγωγή μηχανισμού διασταυρούμενης ψήφου για την εκλογή δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Μία ή περισσότερες από τις επιλογές αυτές ή ακόμα και άλλες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ταυτόχρονα.
Στην περίπτωση της Κύπρου, η διασταυρούμενη ψήφος είναι απαραίτητη. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να επιφέρει το ίδιο αποτέλεσμα για την κάθε κοινότητα ανεξάρτητα από την αριθμητική τους διαφορά. Ακόμα και αν όλοι οι Ελληνοκύπριοι (ΕΚ) ψηφοφόροι θα ψήφιζαν στις Τουρκοκυπριακές (ΤΚ) ομοσπονδιακές εκλογές, οι ψήφοι τους θα μπορούσαν να ρυθμιστούν στο 20 ή λιγότερο τοις εκατόν του συνόλου των ΤΚ ψήφων, και αντίστροφα. Διασταυρούμενη ψήφος δεν σημαίνει ότι οι ΤΚ αντιπρόσωποι θα εκλέγονται από την ΕΚ αριθμητική πλειοψηφία και ούτε σημαίνει την υποταγή της μιας κοινότητας στην άλλη.
Ο Γενικός Γραμματέας των Ενωμένων Εθνών, στην έκθεσή του για την Κύπρο S/2003/398, ημερομηνίας 1 Απριλίου 2003, σχολιάζει για τη διασταυρούμενη ψήφο. «Η ΕΚ πλευρά, …. ζήτησε τη εκλογή του Προέδρου και Αντιπροέδρου από όλους τους Κυπρίους, με σταθμισμένη ψήφο προς όφελος των ΤΚ. Η ΤΚ πλευρά εναντιώθηκε αποφασιστικά σε κάθε μορφή διασταυρούμενης ψήφου, παρόλο που πιστεύεται ότι, έστω και αν ακόμα η στάθμιση των ψήφων οδηγούσε τις ΤΚ ψήφους στο 50 τοις εκατόν, αυτό δεν θα ήταν αρκετό για την εκλογή πραγματικών ΤΚ αντιπροσώπων. Η ΤΚ εναντίωση στη διασταυρούμενη ψήφο είχε ως αποτέλεσμα την μείωση των επιλογών των Ενωμένων Εθνών.»
Όπως αντιλαμβανόμαστε από τις δηλώσεις στον τύπο, η σημερινή ΤΚ ηγεσία, ακολουθώντας όμοια προσέγγιση όπως του ΤΚ εκπροσώπου της τότε εποχής, για μια άλλη μια φορά εναντιώνεται σε κάθε μορφή διασταυρούμενης ψήφου και στο γύρο των συνομιλιών του 2008. Όμως η διασταυρούμενη ψήφος ευνοεί διαλλακτικούς υποψηφίους που έχουν αντίκρισμα πέραν της κοινότητάς τους, και επομένως ενθαρρύνει διακοινοτικούς συνασπισμούς, κάτι που στην Κύπρο χρειαζόμαστε απεγνωσμένα.
Αν εφαρμόσουμε από την αρχή τη διασταυρούμενη ψήφο με ισχυρό βαθμό επιρροής θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν θα ήταν δίκαιο για τους υποψηφίους που δεν υποστηρίζουν την επανένωση, καθώς δεν θα έπαιρναν ψήφους από την αντίθετη κοινότητα. Μια διευθέτηση κατά των σκληροπυρηνικών και από τις δυο κοινότητες μπορεί να φαίνεται καλή ιδέα, όμως αυτό θα ισχυροποιούσε την αρνητική τους θέση για κάθε μορφή λύσης, και για αυτό τον λόγο ο βαθμός επηρεασμού της αντίθετης κοινότητας πρέπει να κρατηθεί χαμηλά στην αρχή και να ισχυροποιείται σταδιακά.
Είναι γεγονός ότι οι εθνικιστές και των δύο κοινοτήτων δεν θα ευνοούν τέτοιες στρεβλώσεις στο εκλογικό σύστημα και πάντα θα εναντιώνονται στην ιδέα της διασταυρούμενης ψήφου. Ένα σύστημα που ευνοεί διαλλακτικούς ανθρώπους και από τις δύο κοινότητες δεν θα ήταν ελκυστικό ούτε στους πολιτικούς εκείνους που έχουν επενδύσει σε αδιάλλακτες πολιτικές. Επί πλέον θα μπορούσε κανείς να πει ότι η διασταυρούμενη ψήφος μειώνει την κοινοτική ευθύνη και επομένως αντιστρατεύεται τον διζωνικό χαρακτήρα της λύσης. Όμως καθώς το σύστημα εργάζεται και για τις δυο πλευρές και για την αειφορία της διευθέτησης, η κοινοτική ευθύνη θα πρέπει να πηγαίνει χέρι με χέρι με τη θεώρηση της άλλης κοινότητας. Έτσι, η διζωνικότητα όχι μόνον δεν θα κινδυνεύει να παραβιαστεί αλλά θα προστατεύεται μέσα από τη διασταυρούμενη ψήφο.
Η διασταυρούμενη ψήφος επίσης αδυνατίζει τον τρόπο σκέψης «εμείς και αυτοί» και επιτρέπει σε υποψηφίους να προσβλέπουν στην αντιπροσώπευση των συμφερόντων ολόκληρης της χώρας και όχι μόνων των συγκεκριμένων συμφερόντων της κοινότητας. Η διασταυρούμενη ψήφος επίσης ευνοεί την εμφάνιση κινημάτων της κοινωνίας των πολιτών ή πολιτικών κομμάτων με προσανατολισμό την συνεισφορά τους στην πολιτική ζωή της χώρας ως συνόλου. Ο συνδυασμός της ανάγκης για ευθύνη προς την κοινότητα με τα κίνητρα που θα πηγάζουν από την αντίθετη κοινότητα θα καθοδηγήσει το σχεδιασμού του βαθμού επιρροής της διασταυρούμενης ψήφου.
Ως παράδειγμα, το σύνολο των ψήφων για την εκλογή οποιουδήποτε υποψηφίου από οποιαδήποτε κοινότητα, ανεξαρτήτου ή πολιτικού κόμματος για την Βουλή, ή του προέδρου, αντιπροέδρου ή συμπροέδρων για το ομοσπονδιακά σώματα, θα μπορούσε να βρεθεί στην βάση των ακόλουθων κανόνων:
Για χάρη της συζήτησης, ας υποθέσουμε ότι οι ΕΚ ψήφοι είναι τετραπλάσιες των ΤΚ και ότι το επίπεδο επηρεασμού είναι 20 τα εκατό (θα μπορούσαμε να κάνουμε το γύμνασμα με 5 ή 10 τα εκατό).
Ο ΕΚ ή ΤΚ υποψήφιος (ανεξάρτητος, κοινής λίστας ή πολιτικού κόμματος) θα έπαιρνε τις ακόλουθες ψήφους σε μια δεδομένη εκλογική αναμέτρηση:
- Σύνολο ψήφων του ΕΚ υποψηφίου = ΕΚ ψήφοι + 20 % του τετραπλάσιου των ΤΚ ψήφων. Νοείται ότι αν το τετραπλάσιο των ΤΚ ψήφων είναι μεγαλύτερο των ΕΚ ψήφων τότε οι επιπλέον ψήφοι θα αγνοούνται.
- Σύνολο ψήφων του ΤΚ υποψηφίου = ΤΚ ψήφοι + 20 % του ενός τετάρτου των ΕΚ ψήφων. Νοείται ότι αν το ένα τέταρτο των ΤΚ ψήφων είναι μεγαλύτερο των ΤΚ ψήφων τότε οι επιπλέον ψήφοι θα αγνοούνται.Με αυτό το σύστημα, οι κανόνες της διασταυρούμενης ψήφου θα λειτουργούν ανεξάρτητα από τις δημογραφικές αλλαγές των δύο κοινοτήτων. Ως εκ τούτου οι κανόνες της διασταυρούμενης ψήφου θα μειώνουν τους κινδύνους και αβεβαιότητες της λύσης και θα την καταστήσουν βιώσιμη. Οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων αντί να απορρίπτουν εξυπαρχής το μηχανισμό διασταυρούμενης ψήφου θα πρέπει να επεξεργαστούν πολιτικά συστήματα που θα βοηθούν επίσης στην επίλυση πιθανών μελλοντικών αδιεξόδων. Η διασταυρούμενη ψήφος είναι ένα από τα συστήματα αυτά. Η διασταυρούμενη ψήφος δημιουργεί δυναμική στους πολιτικούς να παρουσιάζουν πειστικά επιχειρήματα για την ικανοποίηση των συμφερόντων αμφοτέρων των κοινοτήτων. Πολιτικές που βασίζονται σε στρατηγικές νίκης-ήττας και παιχνίδια επίρριψης ευθυνών είναι πολιτικές χαμένες, ενώ η διασταυρούμενη ψήφος θα δημιουργήσει δυναμική για αμφοτεροβαρείς λύσεις. Η διασταυρούμενη ψήφος δεν θα πρέπει να εκληφθεί ότι αντιστρατεύεται την πολιτική ισότητα, αντίθετα είναι μέσο που συμβάλλει θετικά στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Η ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ζητά από τους εκπροσώπους των κοινοτήτων να απαλλαγούν από τους περιορισμούς του παρελθόντων και να προσβλέψουν στο μέλλον.
ΦΩΝΗ ΚΥΠΡΙΩΝ: Ανακοίνωση αρ 8 – 5/1/2009